Hurrengo hiru puntu hauek, haurrek beraien bilakaeran izaten dituzten jolas-aroak dira, denok dakigu haurrak handitzen eta nagusitzen doazela eta beraien ohiturak eta nahiak aldatuz joaten direla.
1-. Adin horretako haurraren jolasak, alde batetik bestera mugitu eta gauza berriak bilatzeak sortzen dion gozamenaz gain, helburu zehatzen bat ere izan ohi du. Neskato-mutikoek helduaren portaera errepikatzen dute, errealitatetik datuak hartzen dituzte, eta imitazio-jolasean aritzen dira. Horrela, hartxintxarrak, egur-zotzak, paperorriak... salerosketarako gozoki edo barazki bihurtzen dituzte, adibidez. Jolas sinbolikoa errealitatearen eta fantasiaren arteko mugan dago. Garai honen bukaera aldean, jolasa gero eta sozialagoa izango da, hau da, nagusiki bakarrik jolastetik taldean jolastera pasatzen dira, eta jolasak arautzeko eta ordenatzeko joerasortzen zaie berez.
2-. Haurra besteren ikuspuntua ulertzeko gai da, eta elkartasunaren eta elkarlaguntzaren oinarriak sortzen dira. Autonomia areagotu egiten da, eta helduekiko menpekotasunetik jolaseko lagunekiko berdintasunera igarotzen da. Umeek nortasuna indartzeko beharra dute, eta,ondorioz, sexu berekoekin ibiltzen dira, mutikoak mutikoekin eta neskatoak neskatoekin.
3-. Haurrak mugimenduaren kontrola bereganatzen du. Mugimenduak behin eta berriro errepikatuz ibiliko da. Ingurunea bizi nahi du, dena ukitu, dena ikusi, usaindu eta entzun. Errepikatze horretatik datorkio sekulako bizipoza. Hasieran, amari oso lotua dagoen arren, garai horren amaieraren inguruan hizketan hasten da, eta fikzio- eta imitazio-jolasetan murgiltzen.
Datu pertsonalak
2009/01/09
2009/01/08
ZENBAT OPARI GABONETAN?
Gabonak iristearekin bat, eta azken urte hauetan baita hilabete batzuk lehenago ere, herritar gehienok bat-bateko gaixotasun baten menpe bageunde lez saltoka abiatzen gara saltokiak eta dendak hustera. Hustera, bai, askotan ez baitugu kontuan hartu ere egiten zer erosten dugun, zer behar dugun edota zenbateko gastua egiten ari garen. Gabonek garai bateko izpiritua galdu dutela gero eta argiago dago, "oparien garaia" edo antzeko zerbait bilakatzeko. Urtez urte zabaltzen ari da "opari garaia", gainera; izan ere, garai batean inori ez zitzaion burutik pasa ere egingo irailean jostailuen propagandarik jasoko genuenik. Egun, ordea, ohikoa da "Barbie"-n eta "Play Station"-en irudiak eskolan hasi bezain laster gure postontzietan agertzen hastea. Baina, nola heldu gara egoera honetara? Zer edo nor ote da urteroko "sukar" honen erantzule? Horrez gain, urtez urte gastatzen dugun diru kopuruak gora egiten du etengabe, gero eta gehiago erosten dugulako ote da? Edo prezioek gora egin dute?
Datuei begiratuko bagenie, aurtengo Gabonetan euskaldun bakoitzak batez beste 900 euro inguru gastatuko ditugula esango ligukete, aisialdi, janari eta opariak kontuan hartuz. Haurrei dagokienean, hauek jasoko dituzten oparien balioa 170 eurokoa izango da gutxi gorabehera, eta, hala ere, Norvegian, Japonian edo Suedian baino dezente gutxiago! Estatu mailan, 750 milioi euro salduko dira soilik jostailutan, janaria kontuan hartu gabe. Eta, hain zuzen ere, honako hauxe da gastu gehien sortzen duen ataletako bat, 290 euro inguru buruko! Eta, ez da ez harritzekoa, kontuan hartzen badugu garai honetan jatera ohitu garen jakien prezioa zenbatekoa den. Nork ez ditu ikusi, bestela, angulak 900 euroan, edota jendea xanpaina edan eta edan? Loteria ahaztu gabe, 120 euro jokatzen ditu norberak, bueltan (gehienetan behintzat) horren hamarren bat eskuratzeko.
Argi dago gehienok diru pila bat gastatzen dugula, batez ere gabonetako opariak erosten. Gainera, umeen opariak dira garestienak, lehenengo egunetan erabiltzen dituztenak eta gero urte guztian zehar ez dietenak kasu handirik egiten. Horrez gain, ez gara konturatzen umeek ez dutela jolas horien benetako premiarik, adibidez, Afrikako umeen bezala. Baina, hala eta guztiz ere, ez diegu jostailu bat erosten bat baino gehiago eta zenbat eta handiagoak gero eta hobeto. Azken finean, jostailu batean hainbeste diru gastatu beharrean zergatik ez diegu, jolas txikiago eta sinple bat erosten, beraien sormena landu ahal izango duten bitartean, horrelako jolas handietan ez bezala, dena eginda edo nola egin behar den azalduta datorrelako. Umeak jolas txikiagoekin ere poztuko dira eta jolas txiki horiek abantaila bat daukate beste gauza batzuen artean, edozein lekutara eraman daitezkeela.
Datuei begiratuko bagenie, aurtengo Gabonetan euskaldun bakoitzak batez beste 900 euro inguru gastatuko ditugula esango ligukete, aisialdi, janari eta opariak kontuan hartuz. Haurrei dagokienean, hauek jasoko dituzten oparien balioa 170 eurokoa izango da gutxi gorabehera, eta, hala ere, Norvegian, Japonian edo Suedian baino dezente gutxiago! Estatu mailan, 750 milioi euro salduko dira soilik jostailutan, janaria kontuan hartu gabe. Eta, hain zuzen ere, honako hauxe da gastu gehien sortzen duen ataletako bat, 290 euro inguru buruko! Eta, ez da ez harritzekoa, kontuan hartzen badugu garai honetan jatera ohitu garen jakien prezioa zenbatekoa den. Nork ez ditu ikusi, bestela, angulak 900 euroan, edota jendea xanpaina edan eta edan? Loteria ahaztu gabe, 120 euro jokatzen ditu norberak, bueltan (gehienetan behintzat) horren hamarren bat eskuratzeko.
Argi dago gehienok diru pila bat gastatzen dugula, batez ere gabonetako opariak erosten. Gainera, umeen opariak dira garestienak, lehenengo egunetan erabiltzen dituztenak eta gero urte guztian zehar ez dietenak kasu handirik egiten. Horrez gain, ez gara konturatzen umeek ez dutela jolas horien benetako premiarik, adibidez, Afrikako umeen bezala. Baina, hala eta guztiz ere, ez diegu jostailu bat erosten bat baino gehiago eta zenbat eta handiagoak gero eta hobeto. Azken finean, jostailu batean hainbeste diru gastatu beharrean zergatik ez diegu, jolas txikiago eta sinple bat erosten, beraien sormena landu ahal izango duten bitartean, horrelako jolas handietan ez bezala, dena eginda edo nola egin behar den azalduta datorrelako. Umeak jolas txikiagoekin ere poztuko dira eta jolas txiki horiek abantaila bat daukate beste gauza batzuen artean, edozein lekutara eraman daitezkeela.
2009/01/06
JOLASTEKO ETA ABESTEKO HELBURUAK
Umeekin lan egiten dugunok, beraiekin jolasten eta abesten, helburu batzuk ditugu finkatuak, beti ere umea delako garrantzitsuena prosezu honetan eta bera ez delako inoiz ere ez deseroso sentitu behar. Hurrengo hauek dira helburuak:
• Umeen jolasak eta kantak lantzean, une gozo eta aberasgarriak igaro.
• Jolasaren eta musika-kantuaren garrantzia aztertu, bai haurraren garapenaren
ikuspuntutik, bai hizkuntzaren transmisioarenetik.
• Jolasa eta kantua euskal kulturaren esparruan aztertu.
• Umeekin aritzeko edukiak landu, hots, jolasean eta kantuan egiteko euskarazko
esapide,
formula...
• Kontuan hartzeko hainbat irizpide didaktiko eta linguistiko aztertu.
• Moduluan parte hartzen duten helduen euskara-maila hobeagotu.
• Nork bere euskaran dauzkan alde positiboak nabarmendu, eta dituen hutsune eta
gabeziez jabetu.
• Arlo honetan sakontzeko, ikasleek umeekin jolasean edota kantuan aritzeko material
egokia ezagutzea.
• Umeen jolasak eta kantak lantzean, une gozo eta aberasgarriak igaro.
• Jolasaren eta musika-kantuaren garrantzia aztertu, bai haurraren garapenaren
ikuspuntutik, bai hizkuntzaren transmisioarenetik.
• Jolasa eta kantua euskal kulturaren esparruan aztertu.
• Umeekin aritzeko edukiak landu, hots, jolasean eta kantuan egiteko euskarazko
esapide,
formula...
• Kontuan hartzeko hainbat irizpide didaktiko eta linguistiko aztertu.
• Moduluan parte hartzen duten helduen euskara-maila hobeagotu.
• Nork bere euskaran dauzkan alde positiboak nabarmendu, eta dituen hutsune eta
gabeziez jabetu.
• Arlo honetan sakontzeko, ikasleek umeekin jolasean edota kantuan aritzeko material
egokia ezagutzea.
2009/01/05
JOLASTU ETA ABESTU
Irakurri ezazu hurrengo lau pertsona hauek esaten dutena jolas eta abestiei buruz eta eragin pixkat buruari!Ados al zaude esaten dutenarekin? Arrazoia al daukate?
Jolasean eta kantuan ari den bitartean, hirulau urteko gure haurra doinuz eta erritmoz hornitzen ari
zaigu, hizkuntza musikalaren elementuak eta eskemak bereganatzen ari da.
Euskara, zorionez, onomatopeiez beterik daukagu. Guk geure eguneroko mintzo praktikatik baztertu
baditugu ere, haurren musikagintzan ezinbesteko garrantzia izan dezakete delako onomatopeiek.
Zehazgabeak, magiaz eta sormenez beteak, eragileak eta adierazkorrak izanik, benetako
musikaltasunaz osaturik agertzen baitzaizkigu. (...)
Ase ezinik daukagu haurra, inguruko hots-iturri guztietatik edan nahirik. Hain berezkoa duten
imitazio-senaz egoki asko taiutuko dute gure kantatzeko halamoduko tankera. Nola entzun, hala
erantzun.
Imanol Urbieta, XIXUPIKA 1. GIE. 1981
Ikastetxe gehienetan jolastokietako jolasetan haurrek erdaraz abesten dutela ikusten genuen eta
euskarazko jolas abestirik ez dakitela.
J.M. Auzmendi. ARGIA astekaria, 97-11-23
Guk, adibidez, euskal kanta zaharrak irakasten ditugu. Zeren eta orain gaztetxoek ez dakite "Pello-
Joxepe" kantatzen. Lau kanta irakasten zaizkie eskolan. Eta ez ikastolan eta ez kontserbatorioan
ikasten ez badute, non ikasi behar dute folklorea?
Joxan Goikoetxea. ARGIA astekaria, 96-12-15
Amaren ezpainetatik irtendako sehaska abestietatik hasiz, haurrak ehundaka jolas jolastuko ditu,
batzuk bertakoak, bere inguruan jaioak, beste batzuk kanpotik etorriak. (...)
Zenbait jolas berrituz, aldatuz joan dira, beste zenbait, berriz, galdu egin dira. Azken finean jolasa
bera da, azken denboretan batik bat; eboluzio teknikoaren eraginez, gizarte modernoak ezarritako
klitxeak direla medio. (...)
Gaurko haurrak espazio edo tarte bat duenean, aire librean "harrapaketetan" jolastu beharrean zera
egiten du: futbolean jolastu.
Joxemari Urteaga. EHUN JOLAS ESKOLARAKO. Erein. 1986
Jolasean eta kantuan ari den bitartean, hirulau urteko gure haurra doinuz eta erritmoz hornitzen ari
zaigu, hizkuntza musikalaren elementuak eta eskemak bereganatzen ari da.
Euskara, zorionez, onomatopeiez beterik daukagu. Guk geure eguneroko mintzo praktikatik baztertu
baditugu ere, haurren musikagintzan ezinbesteko garrantzia izan dezakete delako onomatopeiek.
Zehazgabeak, magiaz eta sormenez beteak, eragileak eta adierazkorrak izanik, benetako
musikaltasunaz osaturik agertzen baitzaizkigu. (...)
Ase ezinik daukagu haurra, inguruko hots-iturri guztietatik edan nahirik. Hain berezkoa duten
imitazio-senaz egoki asko taiutuko dute gure kantatzeko halamoduko tankera. Nola entzun, hala
erantzun.
Imanol Urbieta, XIXUPIKA 1. GIE. 1981
Ikastetxe gehienetan jolastokietako jolasetan haurrek erdaraz abesten dutela ikusten genuen eta
euskarazko jolas abestirik ez dakitela.
J.M. Auzmendi. ARGIA astekaria, 97-11-23
Guk, adibidez, euskal kanta zaharrak irakasten ditugu. Zeren eta orain gaztetxoek ez dakite "Pello-
Joxepe" kantatzen. Lau kanta irakasten zaizkie eskolan. Eta ez ikastolan eta ez kontserbatorioan
ikasten ez badute, non ikasi behar dute folklorea?
Joxan Goikoetxea. ARGIA astekaria, 96-12-15
Amaren ezpainetatik irtendako sehaska abestietatik hasiz, haurrak ehundaka jolas jolastuko ditu,
batzuk bertakoak, bere inguruan jaioak, beste batzuk kanpotik etorriak. (...)
Zenbait jolas berrituz, aldatuz joan dira, beste zenbait, berriz, galdu egin dira. Azken finean jolasa
bera da, azken denboretan batik bat; eboluzio teknikoaren eraginez, gizarte modernoak ezarritako
klitxeak direla medio. (...)
Gaurko haurrak espazio edo tarte bat duenean, aire librean "harrapaketetan" jolastu beharrean zera
egiten du: futbolean jolastu.
Joxemari Urteaga. EHUN JOLAS ESKOLARAKO. Erein. 1986
2009/01/03
2008/12/28
Jolasaren eta taldearen arteko harremanak
1-.Aurkezpen jolasak: lehen kontakturako jolasak, 2 edo 3 egin behar dira.
2-.Ezagupen jolasak: Izenaz gain, taldekideen beste datu batzuk ezagutzeko.
3-.Finkapen jolasak: Taldea bera ezagutzeko jolasak dira hauek. Taldearen mugak, beharrak eta partaide guztien onarpena bilatzera zuzenduak daude. Pertsonen alde onak bultzatu behar dira hauen bidez.
4-.Konfiantza jolasak: Norberarekiko konfiantza eta taldeaganakoa konprobatzeko eta estimulatzeko erabili ogi dira.
5-. Komunikazio jolasak: Ahozko komunikazioa, ahozkoa ez den komunikazioa eta entzumen aktiboa lantzeko baliagarriak dira.
6-. Kooperazioa jolasak: talde osoak ekintza bat bete behar du duztien partaidetzarekin.
7-. Arazoak konpontzeko jolasak: Izenak esaten duen bezala, dauden edo egon daitezkeen arazoak konpontzeko balio dute.
8-. Distentsio jolasak: Erlaxazioa dute helburu.
Amaitzeko, haurraren bizitzan, eta helduarenean, jolasak duen garrantzia biltzen duen Pablo Nerudaren esaldia aipatzeak merezi duela uste dugu:
Jolasten ez duen umea ez da umea, baina jolasten ez duen helduak barruan daraman umea betirako galduko du.
2-.Ezagupen jolasak: Izenaz gain, taldekideen beste datu batzuk ezagutzeko.
3-.Finkapen jolasak: Taldea bera ezagutzeko jolasak dira hauek. Taldearen mugak, beharrak eta partaide guztien onarpena bilatzera zuzenduak daude. Pertsonen alde onak bultzatu behar dira hauen bidez.
4-.Konfiantza jolasak: Norberarekiko konfiantza eta taldeaganakoa konprobatzeko eta estimulatzeko erabili ogi dira.
5-. Komunikazio jolasak: Ahozko komunikazioa, ahozkoa ez den komunikazioa eta entzumen aktiboa lantzeko baliagarriak dira.
6-. Kooperazioa jolasak: talde osoak ekintza bat bete behar du duztien partaidetzarekin.
7-. Arazoak konpontzeko jolasak: Izenak esaten duen bezala, dauden edo egon daitezkeen arazoak konpontzeko balio dute.
8-. Distentsio jolasak: Erlaxazioa dute helburu.
Amaitzeko, haurraren bizitzan, eta helduarenean, jolasak duen garrantzia biltzen duen Pablo Nerudaren esaldia aipatzeak merezi duela uste dugu:
Jolasten ez duen umea ez da umea, baina jolasten ez duen helduak barruan daraman umea betirako galduko du.
2008/12/18
Jolas Herrikoiak
Segidan aurkituko duzuen power point aurkezpen hau internetetik jasotako aurkezpen bat da jolas herrikoi desberdinak erakusten dizkigunak.
Suscribirse a:
Entradas (Atom)
